Anasayfa Haberler Ekonominin bir aylık performansı
Ekonominin bir aylık performansı

Corona virüsü salgını bütün dünyada ekonomiyi olumsuz etkiliyor. Türk ekonomisinde de durum benzer. Türkiye’de de ilk corona virüsü vakasının resmi olarak açıklandığı 11 Mart’tan bu yana geçen 1 ayda, ekonomik faaliyet ciddi düzeyde yavaşlarken, önemli ekonomik göstergelerde sert hareketler gözlendi.

İşte son bir ayda, Türkiye ekonomisindeki önemli göstergelerden bazılarında yaşanan değişimler…

1- DOLAR 6,80’E YÜKSELDİ

10 Mart’ta 6,15 seviyesinde olan dolar/TL kuru, bugün itibarıyla 6,70 seviyelerinde hareket ediyor. Geçen hafta 6,80’e kadar yükselen kur, Ankara’nın artan döviz ihtiyacını karşılamak üzere ABD başta olmak üzere yurt dışından TL karşılığı döviz takası (swap) yapma girişimlerinde bulunduğu yönündeki haberlerle birlikte kısmen geriledi.
10 Mart’ta 6,94 TL olan Euro/TL de, bugün itibarıyla 7,33 seviyelerinde bulunuyor.
Döviz kurlarındaki yükseliş, ithal girdi maliyetlerini artırması ve yüksek döviz borç yükünü ağırlaştırması nedeniyle Türkiye ekonomisini zorluyor.

2- BORSADA ÖNCE HIZLI DÜŞÜŞ, SONRA TOPARLANMA

Salgın, tüm dünyada olduğu gibi Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksinde de sert dalgalanmalara neden oluyor. 10 Mart’ta 101 bin seviyelerinde olan BIST 100 endeksi, 23 Mart’ta 84 bin seviyelerine kadar geriledikten sonra dün 96 bin puan üzerinde kapandı.
Ekonomik faaliyetteki sert yavaşlamanın şirket gelirlerinde büyük düşüşe neden olacak olması nedeniyle gerileyen hisse senetleri, hükümetlerin açıkladığı mali ve finansal teşvik paketleriyle tüm dünyada kısmi toparlanma yaşadı.
Özellikle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) para musluklarını görülmemiş düzeyde açması, küresel ölçekte hisse senedi piyasalarında bu hafta sert yükselişlere neden oldu. Ancak uzmanlar, salgın nedeniyle önümüzdeki süreçte tekrar sert düşüşler de görülebileceği uyarılarında bulunuyor.

3- MERKEZ’İN REZERVİ BİR AYDA 18,3 MİLYAR DOLAR AZALDI

Dolar/TL kurundaki yükselişe paralel olarak, kamu bankaları kurdaki yükselişi sınırlamak için döviz satışı yaptı. Bu süreçte ise Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervlerinde düşüş kaydedildi.
6 Mart’ta 106,8 milyar dolar olan TCMB’nin brüt rezervi, 9 Nisan’da 88,5 milyar dolara kadar geriledi. Bu rakamın 31 milyar doları altın, 57 milyar doları döviz rezervinden oluşuyor.
6 Mart’ta 37,1 milyar dolar olan TCMB’nin net rezervleri de (brüt rezervlerden bankaların TCMB’de zorunlu karşılık olarak tuttuğu dövizler çıkarıldığında elde ediliyor), 3 Nisan’da 27,1 milyar dolara geriledi. Sadece 27 Mart-3 Nisan haftasındaki gerileme 5,4 milyar dolara ulaştı.

4- ALTIN FİYATLARINDA ARTIŞ

Kriz dönemlerinde yatırımcılar açısından “güvenli liman” olarak görülen altın, son bir ayda sert dalgalanmalar yaşasa da yine yatırımcısına kazandırdı.
Uluslararası spot piyasada bir ons altının dolar cinsinden fiyatı, 10 Mart’ta 1649 dolarken, 11 Nisan’da 1697 dolara yükseldi.
Hem altının dolar cinsinden fiyatının artması hem de doların TL karşısında değer kazanmasıyla, gram altın fiyatı da 10 Mart’ta 326 TL iken dün itibarıyla 363 TL’ye kadar yükseldi.

5- KARTLA HARCAMALARDA BÜYÜK DÜŞÜŞ

Alınan karantina önlemleri kapsamında milyonlarca yurttaş evlere kapanırken, tüketim harcamalarında da sert düşüş görüldü. TCMB verilerine göre, 28 Şubat-6 Mart döneminde 20,6 milyar TL olan banka ve kredi kartıyla yapılan toplam harcama tutarı, 27 Mart-3 Nisan döneminde yüzde 31,6’lık düşüşle 14,1 milyar TL’ye geriledi.
Bu süreçte sadece market harcamaları arttı. 28 Şubat-6 Mart döneminde 3,7 milyar TL olan kartla yapılan toplam market ve alışveriş merkezi harcamaları, 27 Mart-3 Nisan döneminde 4,1 milyar TL oldu. Karantinanın ilk haftasında 13-20 Mart döneminde ise vatandaşların marketlere hücum etmesiyle market harcamaları 5,3 milyar TL ile tarihi rekor kırmıştı.

6- KAYITLI İŞSİZ 223 BİN KİŞİ ARTTI

Salgının etkili olduğu Mart ayında İşkur’a kayıtlı işsiz sayısı bir önceki aya göre 223 bin 323 kişi birden artarak 3 milyon 675 bine yükseldi.

7- MERKEZ’İN FAİZİ DÜŞERKEN, KREDİ FAİZLERİ YÜKSELDİ

TCMB, politika faizini 17 Mart’ta 100 baz puan düşürerek yüzde 9,75 seviyesine çekti ancak bankaların kredi faizleri son bir ayda yükseldi.
Bankaların ortalama ihtiyaç kredisi faizleri 6 Mart-3 Nisan döneminde 1,6 puanlık artışla yüzde 14,50'den yüzde 16,10'a yükseldi. Üstelik bu ortalama rakam, kamu bankalarının salgın nedeniyle başlattığı özel kampanyalardaki düşük oranlar da dikkate alınarak hesaplanıyor.

8- İHRACAT YÜZDE 17,8 GERİLEDİ

Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Mart ayında ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,8 düşüşle 13 milyar 426 milyon dolara geriledi. Mart’ta ithalat yüzde 3,13 artarak 18 milyar 821 milyon dolara yükselirken, dış ticaret açığı yüzde 181,8 artışla 5,4 milyar dolara sıçradı. Petrol fiyatlarındaki düşüşle Türkiye’nin toplam enerji ithalatı Mart’ta yüzde 27 azalarak 2,7 milyar dolara geriledi. Salgın nedeniyle ihracatta en büyük kayıp yüzde 44 ile Irak’ta yaşandı. Otomotiv ihracatı da yüzde 31 azaldı.

9- HAZİNE’DEN BİR AYDA 40,4 MİLYAR TL’LİK AÇIK

Şubat’ta 8,7 milyar TL olan Hazine'nin aylık nakit açığı, Mart’ta 40 milyar 445 milyon TL ile rekor kırdı. Bundan önceki en yüksek aylık nakit açığı, 36,8 milyar TL ile Aralık 2019'da verilmişti. Şubat'ta 87,3 milyar TL olan Hazine'nin toplam geliri, Mart'ta 53,9 milyar TL ile son iki yılın en düşük seviyesine geriledi.

10- BENZİN FİYATLARI DÜŞTÜ

Salgın döneminde petrol fiyatlarında büyük düşüş oldu. 1 Ocak’ta 66 dolar, 10 Mart’ta 37 dolar olan Brent tipi ham petrolün varil fiyatı, bir ara 22 dolara kadar geriledikten sonra petrol üreticisi ülkelerin arz kesintisi konusunda anlaşmalarıyla yükselse de bugün itibarıyla 31 dolar seviyesinde bulunuyor.
1 Ocak’ta 6,98 TL olan İstanbul’da bir litre benzin fiyatı, 10 Mart’ta 6,57 TL’ye, 3 Nisan’da ise 4,92 TL’ye kadar geriledi. Dolar kurunda ve petrol fiyatındaki yükselişle benzinin litre fiyatı biraz arttı ve bugün itibarıyla 5,10 TL seviyelerinde.

 

USİAD Bildiren Dergisi

Reklam

Raporlar

Reklam

Kitaplar

Reklam